Wpływ AI na polski rynek pracy

1. Automatyzacja a ryzyko utraty pracy

• 3,68 mln osób w Polsce pracuje w zawodach najbardziej narażonych na wpływ AI.
• 1,66 mln osób zatrudnionych jest w zawodach najmniej podatnych na zmiany wywołane AI​.
• W zawodach najbardziej zagrożonych automatyzacją dominują specjaliści: finansiści, prawnicy, programiści, niektórzy urzędnicy państwowi oraz specjaliści ds. administracji​.
• W zawodach najmniej zagrożonych znajdują się robotnicy fizyczni, sprzątaczki, operatorzy maszyn​.
• AI najbardziej wpłynie na zawody w województwach mazowieckim, małopolskim i pomorskim, gdzie dominują profesje wymagające pracy umysłowej i zaawansowanych kompetencji cyfrowych​.

2. AI a różnice społeczne i demograficzne

• Kobiety częściej niż mężczyźni pracują w zawodach podatnych na wpływ AI – wynika to m.in. z faktu, że kobiety częściej wykonują pracę administracyjną i kreatywną, a rzadziej fizyczną​.
• Osoby z wyższym wykształceniem są bardziej narażone na zmiany związane z AI – aż 82% pracowników w zawodach zagrożonych automatyzacją to osoby z dyplomem uczelni wyższej​.
• 1 na 5 Polaków obawia się, że AI doprowadzi do redukcji miejsc pracy w sektorze publicznym​.
• Polacy podzieleni w ocenach:
  • 25,8% uważa, że AI zwiększy liczbę miejsc pracy,
  • 33,4% obawia się spadku zatrudnienia,
  • 40% nie ma zdania​.

3. AI a produktywność i kompetencje cyfrowe

• 65% Polaków deklaruje, że przynajmniej raz skorzystało z chatbota AI, a prawie 2% korzysta z niego codziennie​.
• Wpływ AI na produktywność nie jest jednoznaczny – niektóre badania szacują, że AI może zwiększyć roczny wzrost wydajności o 0,1-1,5 pkt. proc., ale inne wskazują, że rzeczywisty efekt może być niższy​.
• AI może prowadzić do wzrostu nierówności dochodowych, ponieważ osoby zdolne do korzystania z nowych technologii będą czerpać większe korzyści niż osoby o niższych kwalifikacjach​.

AI na globalnym rynku pracy – analiza Anthropic Economic Index

1. AI najczęściej używane w zadaniach intelektualnych

• Najwięcej zapytań do AI dotyczyło programowania (37,2%), pisania i analizy tekstu, zarządzania danymi oraz wsparcia w podejmowaniu decyzji​.
• 36% zawodów wykorzystuje AI do co najmniej 25% swoich zadań, ale tylko 4% zawodów stosuje AI do ponad 75% swoich zadań, co sugeruje, że AI jest głównie narzędziem wspomagającym, a nie całkowicie zastępującym człowieka​.

2. Jakie umiejętności są najbardziej wspierane przez AI?

• Najczęściej wykorzystywane kompetencje AI: czytanie ze zrozumieniem, pisanie, krytyczne myślenie, analiza danych​.
• Najrzadziej wykorzystywane: prace manualne, konserwacja sprzętu, negocjacje​.

3. AI a zarobki i wymagania zawodowe

• AI jest najczęściej używane w zawodach z górnej ćwiartki zarobkowej, ale nie w najwyżej płatnych zawodach (np. lekarze rzadziej korzystają z AI)​.
• Zawody wymagające zaawansowanego wykształcenia i dużego przygotowania częściej wykorzystują AI, podczas gdy zawody wymagające bardzo wysokich kompetencji specjalistycznych lub fizycznych – rzadziej​.

4. AI: automatyzacja czy wsparcie?

• 43% wykorzystania AI to automatyzacja (np. wykonywanie prostych zadań bez ingerencji człowieka).
• 57% to augmentacja (czyli wspomaganie pracy ludzi, np. poprawianie tekstów, iteracyjne ulepszanie kodu)​.

Podsumowanie

• Wzrost znaczenia kompetencji cyfrowych i analitycznych – osoby, które potrafią korzystać z AI, zyskają przewagę.
• Konieczność przekwalifikowania – niektóre zawody znikną, ale pojawią się nowe możliwości.
• Rola edukacji i polityki publicznej – państwo i firmy muszą inwestować w szkolenia i dostosowanie rynku pracy do zmian.